TERENCE (PUBLIUS TERENTIUS AFER)

EVNVCHVS

186-159 B.C., Second Century Before Christ

INCIPIT EVNVCHVS TERENTI ACTA LVDIS MEGALENSIBVS L. POSTVMIO ALBINO L. CORNELIO MERVLA AEDILIBVS CVRVLIBVS EGERE L. AMBIVIVS TVRPIO L. ATILIVS PRAENESTINVS MODOS FECIT FLACCVS CLAVDI TIBIIS DVABVS DEXTRIS GRAECA MENANDRV FACTA II M. VALERIO C. FANNIO COS.
 

                                    PERIOCHA
                                C. SVLPICI APOLLINARIS

     Sororem falso dictitatam Thaidis
     id ipsum ignorans miles advexit Thraso
     ipsique donat. erat haec civis Attica.
     eidem eunuchum, quem emerat, tradi iubet
     Thaidis amator Phaedria ac rus ipse abit
     Thrasoni oratus biduum concederet.
     ephebus frater Phaedriae puellulam
     cum deperiret dono missam Thaidi,
     ornatu eunuchi induitur (suadet Parmeno):
     intro ut iit, vitiat virginem. sed Atticus
     civis repertus frater eius conlocat
     vitiatam ephebo; Phaedriam exorat Thraso.
 

PERSONAE

PHAEDRIA ADVLESCENS                       ANTIPHO ADVLESCENS
PARMENO SERVOS                                  DORIAS ANCILLA
THAIS MERETRIX                                     DORVS EVNVCHVS
GNATHO PARASITVS                               SANGA SERVOS
CHAEREA ADVLESCENS                         SOPHRONA NVTRIX
THRASO MILES                                         SENEX (DEMEA seu LACHES)
PYTHIAS ANCILLA
CHREMES ADVLESCENS
 

                                          PROLOGVS

     Si quisquamst qui placere se studeat bonis
     quam plurimis et minime multos laedere,
     in is poeta hic nomen profitetur suom.
     tum siquis est qui dictum in se inclementius
     existumarit esse, sic existumet
     responsum, non dictum esse, quia laesit prior.
     qui bene vortendo et easdem scribendo male
     ex Graecis bonis Latinas fecit non bonas,
     idem Menandri Phasma nuper dedit,
     atque in Thesauro scripsit causam dicere
     prius unde petitur, aurum qua re sit suom,
     quam illic qui petit, unde is sit thesaurus sibi
     aut unde in patrium monumentum pervenerit.
     dehinc ne frustretur ipse se aut sic cogitet
     "defunctus iam sum, nil est quod dicat mihi":
     is ne erret moneo, et desinat lacessere.
     habeo alia multa quae nunc condonabitur,
     quae proferentur post si perget laedere
     ita ut facere instituit. quam nunc acturi sumus
     Menandri Eunuchum, postquam aediles emerunt,
     perfecit sibi ut inspiciundi esset copia.
     magistratus quom ibi adesset occeptast agi.
     exclamat furem, non poetam fabulam
     dedisse et nil dedisse verborum tamen:
     Colacem esse Naevi, et Plauti veterem fabulam;
     parasiti personam inde ablatam et militis.
     si id est peccatum, peccatum inprudentiast
     poetae, non quo furtum facere studuerit.
     id ita esse vos iam iudicare poteritis.
     Colax Menandrist: in east parasitus Colax
     et miles gloriosus: eas se non negat
     personas transtulisse in Eunuchum suam
     ex Graeca; sed eas fabulas factas prius
     Latinas scisse sese id vero pernegat.
     quod si personis isdem huic uti non licet:
     qui magis licet currentem servom scribere,
     bonas matronas facere, meretrices malas,
     parasitum edacem, gloriosum militem,
     puerum supponi, falli per servom senem,
     amare odisse suspicari? denique
     nullumst iam dictum quod non dictum sit prius.
     qua re aequom est vos cognoscere atque ignoscere
     quae veteres factitarunt si faciunt novi.
     date operam, cum silentio animum attendite,
     ut pernoscatis quid sibi Eunuchus velit.

    ACTVS I

     Phaedria Adulescens.
     Quid igitur faciam? non eam ne nunc quidem
     quom accersor ultro? an potius ita me comparem
     non perpeti meretricum contumelias?
     exclusit; revocat: redeam? non si me obsecret.
     Parmeno Servos.
     siquidem hercle possis, nil prius neque fortius.
     verum si incipies neque pertendes gnaviter
     atque, ubi pati non poteris, quom nemo expetet,
     infecta pace ultro ad eam venies indicans
     te amare et ferre non posse: actumst, ilicet,
     peristi: eludet ubi te victum senserit.
     proin tu, dum est tempus, etiam atque etiam cogita,
     ere: quae res in se neque consilium neque modum
     habet ullum, eam consilio regere non potes.
     in amore haec omnia insunt vitia: iniuriae,
     suspiciones, inimicitiae, indutiae,
     bellum, pax rursum: incerta haec si tu postules
     ratione certa facere, nihilo plus agas
     quam si des operam ut cum ratione insanias.
     et quod nunc tute tecum iratus cogitas
     "egon illam, quae illum, quae me, quae non . . ! sine modo,
     mori me malim: sentiet qui vir siem":
     haec verba una mehercle falsa lacrimula
     quam oculos terendo misere vix vi expresserit,
     restinguet, et te ultro accusabit, et dabis
     ultro supplicium.
     Phaedria.
     o indignum facinus! nunc ego
     et illam scelestam esse et me miserum sentio:
     et taedet et amore ardeo, et prudens sciens,
     vivos vidensque pereo, nec quid agam scio.
     Parmeno.
     quid agas? nisi ut te redimas captum quam queas
     minimo; si nequeas paullulo, at quanti queas;
     et ne te adflictes.
     Phaedria.
                                 itane suades?
     Parmeno.
                                                         si sapis,
     neque praeter quam quas ipse amor molestias
     habet addas, et illas quas habet recte feras.
     sed eccam ipsa egreditur, nostri fundi calamitas;
     nam quod nos capere oportet haec intercipit.
     I.ii
     Thais Meretrix.
     Miseram me, vereor ne illud gravius Phaedria
     tulerit neve aliorsum atque ego feci acceperit,
     quod heri intro missus non est.
     Phaedria.
                                                    totus, Parmeno,
     tremo horreoque, postquam aspexi hanc.
     Parmeno.
                                                                  bono animo es:
     accede ad ignem hunc, iam calesces plus satis.
     Thais.
     quis hic loquitur? ehem tun hic eras, mi Phaedria?
     quid hic stabas? quor non recta intro ibas?
     Phaedria.
                                                                    ceterum
     de exclusione verbum nullum?
     Thais.
                                                     quid taces?
     Phaedria.
     sane quia vero haec mihi patent semper fores
     aut quia sum apud te primus.
     Thais.
                                               missa istaec face.
     Phaedria.
     quid "missa"? o Thais, Thais, utinam esset mihi
     pars aequa amoris tecum ac pariter fieret,
     ut aut hoc tibi doleret itidem ut mihi dolet
     aut ego istuc abs te factum nihili penderem!
     Thais.
     ne crucia te obsecro, anime mi, mi Phaedria.
     non pol quo quemquam plus amem aut plus diligam
     eo feci; sed ita erat res, faciundum fuit.
     Parmeno.
     credo, ut fit, misera prae amore exclusti hunc foras.
     Thais.
     sicin agis, Parmeno? age; sed huc qua gratia
     te accersi iussi, ausculta.
     Phaedria.
                                           fiat.
     Thais.
                                                    dic mihi
     hoc primum, potin est hic tacere?
     Parmeno.
     egon? optume.
     verum heus tu, hac lege tibi meam adstringo fidem:
     quae vera audivi taceo et contineo optume;
     sin falsum aut vanum aut finctumst, continuo palamst:
     plenus rimarum sum, hac atque illac perfluo.
     proin tu, taceri si vis, vera dicito.
     Thais.
     Samia mihi mater fuit: ea habitabat Rhodi.
     Parmeno.
     potest taceri hoc.
     Thais.
                                ibi tum matri parvolam
     puellam dono quidam mercator dedit
     ex Attica hinc abreptam.
     Phaedria.
                                          civemne?
     Thais.
                                                           arbitror;
     certum non scimus: matris nomen et patris
     dicebat ipsa: patriam et signa cetera
     neque scibat neque per aetatem etiam potis erat.
     mercator hoc addebat: e praedonibus,
     unde emerat, se audisse abreptam e Sunio.
     mater ubi accepit, coepit studiose omnia
     docere, educere, ita uti si esset filia.
     sororem plerique esse credebant meam.
     ego cum illo, quocum tum uno rem habebam hospite,
     abii huc: qui mihi reliquit haec quae habeo omnia.
     Parmeno.
     utrumque hoc falsumst: effluet.
     Thais.
                                                    qui istuc?
     Parmeno.
                                                                        quia
     neque tu uno eras contenta neque solus dedit;
     nam hic quoque bonam magnamque partem ad te attulit.
     Thais.
     itast; sed sine me pervenire quo volo.
     interea miles qui me amare occeperat
     in Cariamst profectus; te interea loci
     cognovi. tute scis postilla quam intumum
     habeam te et mea consilia ut tibi credam omnia.
     Phaedria.
     ne hoc quidem tacebit Parmeno.
     Parmeno.
                                                     oh dubiumne id est?
     Thais.
     hoc agite, amabo. mater mea illic mortuast
     nuper; quorus frater aliquantum ad remst avidior.
     is ubi esse hanc forma videt honesta virginem
     et fidibus scire, pretium sperans ilico
     producit, vendit. forte fortuna adfuit
     hic meus amicus: emit eam dono mihi
     inprudens harum rerum ignarusque omnium.
     is venit: postquam sensit me tecum quoque
     rem habere, fingit causas ne det sedulo:
     ait, si fidem habeat se iri praepositum tibi
     apud me, ac non id metuat, ne, ubi acceperim,
     sese relinquam, velle se illam mihi dare;
     verum id vereri. sed ego quantum suspicor,
     ad virginem animum adiecit.
     Phaedria.
                                              etiamne amplius?
     Thais.
     nil; nam quaesivi. nunc ego eam, mi Phaedria,
     multae sunt causae quam ob rem cupio abducere:
     primum quod soror est dicta; praeterea ut suis
     restituam ac reddam. sola sum; habeo hic neminem
     neque amicum neque cognatum: quam ob rem, Phaedria,
     cupio aliquos parere amicos beneficio meo.
     id amabo adiuta me, quo id fiat facilius:
     sine illum priores partis hosce aliquot dies
     apud me habere. nil respondes?
     Phaedria.
                                                      pessuma,
     egon quicquam cum istis factis tibi respondeam?
     Parmeno.
     eu noster, laudo: tandem perdoluit: vir es.
     Phaedria.
     aut ego nescibam quorsum tu ires? "parvola
     hinc est abrepta; eduxit mater pro sua;
     soror dictast; cupio abducere, ut reddam suis":
     nempe omnia haec nunc verba huc redeunt denique:
     ego excludor, ille--recipitur. qua gratia?
     nisi si illum plus amas quam me et istam nunc times
     quae advectast ne illum talem praeripiat tibi.
     Thais.
     ego id timeo?
     Phaedria.
     quid te ergo aliud sollicitat? cedo.
     num solus ille dona dat? num ubi meam
     benignitatem sensisti in te claudier?
     nonne ubi mi dixti cupere te ex Aethiopia
     ancillulam, relictis rebus omnibus
     quaesivi? porro eunuchum dixti velle te,
     quia solae utuntur is reginae; repperi,
     heri minas viginti pro ambobus dedi.
     tamen contemptus abs te haec habui in memoria:
     ob haec facta abs te spernor?
     Thais.
                                                  quid istic, Phaedria?
     quamquam illam cupio abducere atque hac re arbitror
     id fieri posse maxume, verum tamen
     potius quam te inimicum habeam, faciam ut iusseris.
     Phaedria.
     utinam istuc verbum ex animo ac vere diceres
     "potius quam te inimicum habeam"! si istuc crederem
     sincere dici, quidvis possem perpeti.
     Parmeno.
     labascit victus uno verbo quam cito!
     Thais.
     ego non ex animo misera dico? quam ioco
     rem voluisti a me tandem, quin perfeceris?
     ego impetrare nequeo hoc abs te, biduom
     saltem ut concedas solum.
     Phaedria.
                                            siquidem biduom:
     verum ne fiant isti viginti dies.
     Thais.
     profecto non plus biduom aut . .
     Phaedria.
                                                      "aut" nil moror.
     Thais.
     non fiet: hoc modo sine te exorem.
     Phaedria.
                                                         scilicet
     faciundumst quod vis.
     Thais.
                                      merito te amo, bene facis.
     Phaedria.
     rus ibo: ibi hoc me macerabo biduom.
     ita facere certumst: mos gerundust Thaidi.
     tu, Parmeno, huc fac illi adducantur.
     Parmeno.
                                                             maxume.
     Phaedria.
     in hoc biduom, Thais, vale.
     Thais.
                                                mi Phaedria,
     et tu. numquid vis aliud?
     Phaedria.
     egone quid velim?
     cum milite istoc praesens absens ut sies;
     dies noctesque me ames, me desideres,
     me somnies, me exspectes, de me cogites,
     me speres, me te oblectes, mecum tota sis:
     meus fac sis postremo animus quando ego sum tuos.--
     Thais.
     me miseram, forsitan hic mihi parvam habeat fidem
     atque ex aliarum ingeniis nunc me iudicet.
     ego pol, quae mihi sum conscia, hoc certo scio
     neque me finxisse falsi quicquam neque meo
     cordi esse quemquam cariorem hoc Phaedria.
     et quidquid huius feci causa virginis
     feci; nam me eius fratrem spero propemodum
     iam repperisse, adulescentem adeo nobilem;
     et is hodie venturum ad me constituit domum.
     concedam hinc intro atque exspectabo dum venit.

    ACTVS II

     Phaedria.
     Fac, ita ut iussi, deducantur isti.
     Parmeno.
                                                     faciam.
     Phaedria.
                                                                 at diligenter.
     Parmeno.
     fiet.
     Phaedria.
         at mature.
     Parmeno.
                          fiet.
     Phaedria.
                                  satine hoc mandatumst tibi?
     Parmeno.
                                                                             ah
     rogitare, quasi difficile sit!
     utinam tam aliquid invenire facile possis, Phaedria,
     quam hoc peribit.
     Phaedria.
                                ego quoque una pereo, quod mist carius;
     ne istuc tam iniquo patiare animo.
     Parmeno.
                                                     minime: qui effectum dabo.
     sed numquid aliud imperas?
     Phaedria.
     munus nostrum ornato verbis, quod poteris, et istum aemulum,
     quod poteris, ab ea pellito.
     Parmeno.
     memini, tam etsi nullus moneas.
     Phaedria.
                                                  ego rus ibo atque ibi manebo.
     Parmeno.
     censeo.
     Phaedria.
                 sed heus tu.
     Parmeno.
                                  quid vis?
     Phaedria.
                                               censen posse me obfirmare et
     perpeti ne redeam interea?
     Parmeno.
                                               tene? non hercle arbitror;
     nam aut iam revortere aut mox noctu te adiget horsum insomnia.
     Phaedria.
     opus faciam, ut defetiger usque, ingratiis ut dormiam.
     Parmeno.
     vigilabis lassus: hoc plus facies.
     Phaedria.
                                                    abi, nil dicis, Parmeno.
     eiciunda hercle haec est mollities animi; nimis me indulgeo.
     tandem non ego illam caream, si sit opus, vel totum triduom?
     Parmeno.
                                                                                               hui
     univorsum triduom? vide quid agas.
     Phaedria.
                                                           stat sententia.--
     Parmeno.
     di boni, quid hoc morbist? adeon homines inmutarier
     ex amore ut non cognoscas eundem esse! hoc nemo fuit
     minus ineptus, magis severus quisquam nec magis continens.
     sed quis hic est qui huc pergit? attat hicquidem est parasitus Gnatho
     militis: ducit secum una virginem dono huic. papae
     facie honesta! mirum ni ego me turpiter hodie hic dabo
     cum meo decrepito hoc eunucho. haec superat ipsam Thaidem.
     II.ii
     Gnatho Parasitus.
     Di inmortales, homini homo quid praestat? stulto intellegens
     quid inter est? hoc adeo ex hac re venit in mentem mihi:
     conveni hodie adveniens quendam mei loci hinc atque ordinis,
     hominem haud inpurum, itidem patria qui abligurrierat bona:
     video sentum squalidum aegrum, pannis annisque obsitum. "oh
     quid istuc" inquam "ornatist?" "quoniam miser quod habui perdidi, em
     quo redactus sum. omnes noti me atque amici deserunt."
     hic ego illum contempsi prae me: "quid homo" inquam "ignavissime?
     itan parasti te ut spes nulla relicua in te siet tibi?
     simul consilium cum re amisti? viden me ex eodem ortum loco?
     qui color nitor vestitus, quae habitudost corporis!
     omnia habeo neque quicquam habeo; nil quom est, nil defit tamen."
     "at ego infelix neque ridiculus esse neque plagas pati
     possum." "quid? tu his rebus credis fieri? tota erras via.
     olim isti fuit generi quondam quaestus apud saeclum prius:
     hoc novomst aucupium; ego adeo hanc primus inveni viam.
     est genus hominum qui esse primos se omnium rerum volunt
     nec sunt: hos consector; hisce ego non paro me ut rideant,
     sed eis ultro adrideo et eorum ingenia admiror simul.
     quidquid dicunt laudo; id rursum si negant, laudo id quoque;
     negat quis: nego; ait: aio; postremo imperavi egomet mihi
     omnia adsentari. is quaestus nunc est multo uberrimus."
     Parmeno.
     scitum hercle hominem! hic homines prorsum ex stultis insanos facit.
     Gnatho.
     dum haec loquimur, interea loci ad macellum ubi advenimus,
     concurrunt laeti mi obviam cuppedenarii omnes,
     cetarii lanii coqui fartores piscatores,
     quibus et re salva et perdita profueram et prosum saepe:
     salutant, ad cenam vocant, adventum gratulantur.
     ille ubi miser famelicus videt mi esse tantum honorem et
     tam facile victum quaerere, ibi homo coepit me obsecrare
     ut sibi liceret discere id de me: sectari iussi,
     si potis est, tamquam philosophorum habent disciplinae ex ipsis
     vocabula, parasiti ita ut Gnathonici vocentur.
     Parmeno.
     viden otium et cibus quid facit alienus?
     Gnatho.
                                                              sed ego cesso
     ad Thaidem hanc deducere et rogare ad cenam ut veniat?
     sed Parmenonem ante ostium Thainis tristem video,
     rivalis servom: salva resest. nimirum hic homines frigent.
     nebulonem hunc certumst ludere.
     Parmeno.
                                                      hisce hoc munere arbitrantur
     suam Thaidem esse.
     Gnatho.
                                      plurima salute Parmenonem
     summum suom inpertit Gnatho. quid agitur?
     Parmeno.
                                                                       statur.
     Gnatho.
                                                                                     video.
     num quid nam hic quod nolis vides?
     Parmeno.
                                                             te.
     Gnatho.
                                                                  credo; at numquid aliud?
     Parmeno.
     qui dum?
     Gnatho.
                     quia tristi es.
     Parmeno.
                                         nil quidem.
     Gnatho.
                                                            ne sis; sed quid videtur
     hoc tibi mancupium?
     Parmeno.
                                     non malum hercle.
     Gnatho.
                                                                    uro hominem.
     Parmeno.
                                                                                          ut falsus animist!
     Gnatho.
     quam hoc munus gratum Thaidi arbitrare esse?
     Parmeno.
     hoc nunc dicis
     eiectos hinc nos: omnium rerum, heus, vicissitudost.
     Gnatho.
     sex ego te totos, Parmeno, hos mensis quietum reddam
     ne sursum deorsum cursites neve usque ad lucem vigiles.
     ecquid beo te?
     Parmeno.
                            men? papae.
     Gnatho.
                                               sic soleo amicos.
     Parmeno.
                                                                         laudo.
     Gnatho.
     detineo te: fortasse tu profectus alio fueras.
     Parmeno.
     nusquam.
     Gnatho.
     tum tu igitur paullulum da mi operae: fac ut admittar
     ad illam.
     Parmeno.
     age modo, i: nunc tibi patent fores hae quia istam ducis.
     Gnatho.
     numquem evocari hinc vis foras?
     Parmeno.
     sine biduom hoc praetereat:
     qui mihi nunc uno digitulo fores aperis fortunatus,
     ne tu istas faxo calcibus saepe insultabis frustra.
     Gnatho.
     etiamnunc tu hic stas, Parmeno? eho numnam hic relictus custos,
     nequis forte internuntius clam a milite ad istam curset?
     Parmeno.
     facete dictum: mira vero militi qui placeat?--
     sed video erilem filium minorem huc advenire.
     miror quid ex Piraeo abierit; nam ibi custos publice est nunc.
     non temere est; et properans venit: nescioquid circumspectat.
     II.iii
     Chaerea Adulescens.
     Occidi!
     neque virgost usquam neque ego, qui illam e conspectu amisi meo.
     ubi quaeram, ubi investigem, quem perconter, quam insistam viam
     incertus sum. una haec spes est: ubi ubi est, diu celari non potest.
     o faciem pulchram! deleo omnis dehinc ex animo mulieres:
     taedet cotidianarum harum formarum.
     Parmeno.
                                                                ecce autem alterum!
     nescioquid de amore loquitur: o infortunatum senem!
     hic vero est qui si occeperit,
     ludum iocumque dices fuisse illum alterum,
     praeut huius rabies quae dabit.
     Chaerea.
     ut illum di deaeque senium perdant qui me hodie remoratus est;
     meque adeo qui ei restiterim; tum autem qui illum flocci fecerim.
     sed eccum Parmenonem. salve.
     Parmeno.
                                                     quid tu es tristis? quidve es alacris?
     unde is?
     Chaerea.
                  egone? nescio hercle,
     neque unde eam neque quorsum eam: ita prorsum oblitus sum mei.
     Parmeno.
     qui quaeso?
     Chaerea.
                         amo.
     Parmeno.
                                     hem.
     Chaerea.
                                               nunc, Parmeno, tu ostendes te qui vir sies.
     scis te mihi saepe pollicitum esse "Chaerea, aliquid inveni
     modo quod ames: in ea re utilitatem ego faciam ut cognoscas meam",
     quom in cellulam ad te patris penum omnem congerebam clanculum.
     Parmeno.
     age, inepte.
     Chaerea.
                       hoc hercle factumst. fac sis nunc promissa adpareant,
     si adeo digna resest ubi tu nervos intendas tuos.
     haud similis virgost virginum nostrarum, quas matres student
     demissis umeris esse, vincto pectore, ut gracilae sient.
     siquaest habitior paullo pugilem esse aiunt, deducunt cibum:
     tam etsi bonast natura, reddunt curatura iunceas:
     itaque ergo amantur.
     Parmeno.
                                      quid tua istaec?
     Chaerea.
                                                              nova figura oris.
     Parmeno.
                                                                                         papae.
     Chaerea.
     color verus, corpus solidum et suci plenum.
     Parmeno.
     anni?
     Chaerea.
     anni? sedecim.
     Parmeno.
     flos ipse.
     Chaerea.
                   ipsam hanc tu mihi vel vi vel clam vel precario
     fac tradas: mea nil refert dum potiar modo.
     Parmeno.
     quid? virgo quoiast?
    Chaerea.
                                   nescio hercle.
     Parmeno.
                                                           undest?
     Chaerea.
                                                                         tantundem.
     Parmeno.
                                                                                           ubi habitat?
     Chaerea.
     ne id quidem.
     Parmeno.
                         ubi vidisti?
     Chaerea.
                                          in via.
     Parmeno.
                                                       qua ratione eam amisti?
     Chaerea.
     id equidem adveniens mecum stomachabar modo,
     nec quemquam ego esse hominem arbitror quoi magis bonae
     felicitates omnes advorsae sient.
     Parmeno.
     quid hoc est sceleris?
     Chaerea.
                                     perii.
     Parmeno.
                                              quid factumst?
     Chaerea.
                                                                      rogas?
     patris cognatum atque aequalem Archidemidem
     nostin?
     Parmeno.
                 quidni?
     Chaerea.
                              is, dum hanc sequor, fit mi obviam.
     Parmeno.
     incommode hercle.
     Chaerea.
                                 immo enimvero infeliciter;
     nam incommoda alia sunt dicenda, Parmeno.
     illum liquet mihi deierare his mensibus
     sex septem prorsum non vidisse proxumis,
     nisi nunc quom minime vellem minimeque opus fuit.
     eho nonne hoc monstri similest? quid ais?
     Parmeno.
                                                                   maxume.
     Chaerea.
     continuo occurrit ad me, quam longe quidem,
     incurvos tremulus labiis demissis gemens:
     "heus heus tibi dico, Chaerea" inquit. restiti.
     "scin quid ego te volebam?" "dic." "cras est mihi
     iudicium." "quid tum?" "ut diligenter nunties
     patri, advocatus mane mi esse ut meminerit."
     dum haec dicit abiit hora. rogo numquid velit.
     "recte" inquit. abeo. quom huc respicio ad virginem,
     illa sese interea commodum huc advorterat
     in hanc nostram plateam.
     Parmeno.
                                            mirum ni hanc dicit, modo
     huic quae datast dono.
     Chaerea.
                                       huc quom advenio nulla erat.
     Parmeno.
     comites secuti scilicet sunt virginem?
     Chaerea.
     verum: parasitus cum ancilla.
     Parmeno.
                                                 ipsast: ilicet.
     desine; iam conclamatumst.
     Chaerea.
                                              alias res agis.
     Parmeno.
     istuc ago equidem.
     Chaerea.
                                   nostin quae sit, dic mihi, aut
     vidistin?
     Parmeno.
                  vidi novi scio quo abducta sit.
     Chaerea.
     eho Parmeno mi, nostin?
     Parmeno.
     novi.
     Chaerea.
     et scis ubi siet?
     Parmeno.
     huc deductast ad meretricem Thaidem: ei dono datast.
     Chaerea.
     quis is est tam potens cum tanto munere hoc?
     Parmeno.
                                                                          miles Thraso,
     Phaedriae rivalis.
     Chaerea.
                                 duras fratris partis praedicas.
     Parmeno.
     immo enim si scias quod donum huic dono contra conparet,
     tum magis id dicas.
     Chaerea.
                                 quodnam quaeso hercle?
     Parmeno.
                                                                      eunuchum.
     Chaerea.
                                                                                         illumne obsecro
     inhonestum hominem, quem mercatus est heri, senem mulierem?
     Parmeno.
     istunc ipsum.
     Chaerea.
                        homo quatietur certe cum dono foras.
     sed istam Thaidem non scivi nobis vicinam.
     Parmeno.
                                                                      haud diust.
     Chaerea.
     perii, numquamne etiam me illam vidisse! eho dum dic mihi:
     estne, ut fertur, forma?
     Parmeno.
                                         sane.
     Chaerea.
                                                 at nil ad nostram hanc?
     Parmeno.
                                                                                     alia rest.
     Chaerea.
     obsecro hercle, Parmeno, fac ut potiar.
     Parmeno.
                                                              faciam sedulo ac
     dabo operam, adiuvabo: numquid me aliud?
     Chaerea.
                                                                     quo nunc is?
     Parmeno.
                                                                                          domum,
     ut mancupia haec, ita uti iussit frater, ducam ad Thaidem.
     Chaerea.
     o fortunatum istum eunuchum quiquidem in hanc detur domum!
     Parmeno.
     quid ita?
     Chaerea.
                   rogitas? summa forma semper conservam domi
     videbit conloquetur aderit una in unis aedibus,
     cibum non numquam capiet cum ea, interdum propter dormiet.
     Parmeno.
     quid si nunc tute fortunatus fias?
     Chaerea.
                                                      qua re, Parmeno?
     responde.
     Parmeno.
                    capias tu illius vestem.
     Chaerea.
                                                      vestem? quid tum postea?
     Parmeno.
     pro illo te ducam.
     Chaerea.
                                 audio.
     Parmeno.
                                            te esse illum dicam.
     Chaerea.
                                                                           intellego.
     Parmeno.
     tu illis fruare commodis quibus tu illum dicebas modo:
     cibum una capias, adsis tangas ludas propter dormias;
     quandoquidem illarum neque te quisquam novit neque scit qui sies.
     praeterea forma et aetas ipsast facile ut pro eunucho probes.
     Chaerea.
     dixisti pulchre: numquam vidi melius consilium dari.
     age eamus intro nunciam: orna me abduc duc quantum potest.
     Parmeno.
     quid agis? iocabar equidem.
     Chaerea.
                                                garris.
     Parmeno.
                                                              perii, quid ego egi miser!
     quo trudis? perculeris iam tu me. tibi equidem dico, mane.
     Chaerea.
     eamus.
     Parmeno.
                  pergin?
     Chaerea.
                              certumst.
     Parmeno.
                                               vide ne nimium calidum hoc sit modo.
     Chaerea.
     non est profecto: sine.
     Parmeno.
                                      at enim istaec in me cudetur faba.
     Chaerea.
                                                                                            ah.
     Parmeno.
     flagitium facimus.
     Chaerea.
                                 an id flagitiumst si in domum meretriciam
     deducar et illis crucibus, quae nos nostramque adulescentiam
     habent despicatam et quae nos semper omnibus cruciant modis,
     nunc referam gratiam atque eas itidem fallam, ut ab illis fallimur?
     an potius haec patri aequomst fieri ut a me ludatur dolis?
     quod qui rescierint, culpent; illud merito factum omnes putent.
     Parmeno.
     quid istic? si certumst facere, facias; verum ne post conferas
     culpam in me.
     Chaerea.
                           non faciam.
     Parmeno.
                                               iubesne?
     Chaerea.
                                                                iubeam? cogo atque impero:
     numquam defugiam auctoritatem. sequere.
     Parmeno.
                                                                    di vortant bene!

     ACTVS III

     III.i
     Thraso Miles.
     Magnas vero agere gratias Thais mihi?
     Gnatho.
     ingentis.
     Thraso.
                   ain tu, laetast?
     Gnatho.
                                         non tam ipso quidem
     dono quam abs te datum esse: id vero serio
     triumphat.
     Parmeno.
                      hoc proviso ut, ubi tempus siet,
     deducam. sed eccum militem.
     Thraso.
                                                   est istuc datum
     profecto ut grata mihi sint quae facio omnia.
     Gnatho.
     advorti hercle animum.
     Thraso.
                                         vel rex semper maxumas
     mihi agebat quidquid feceram: aliis non item.
     Gnatho.
     labore alieno magno partam gloriam
     verbis saepe in se transmovet qui habet salem;
     quod in test.
     Thraso.
                           habes.
     Gnatho.
                                       rex te ergo in oculis . .
     Thraso.
                                                                         scilicet.
     Gnatho.
     gestare.
     Thraso.
                 vero: credere omnem exercitum,
     consilia.
     Gnatho.
                  mirum.
     Thraso.
                              tum sicubi eum satietas
     hominum aut negoti si quando odium ceperat,
     requiescere ubi volebat, quasi . . nostin?
     Gnatho.
                                                                  scio:
     quasi ubi illam exspueret miseriam ex animo.
     Thraso.
                                                                         tenes.
     tum me convivam solum abducebat sibi.
     Gnatho.
                                                                 hui
     regem elegantem narras.
     Thraso.
                                          immo sic homost:
     perpaucorum hominum.
     Gnatho.
                                          immo nullorum arbitror,
     si tecum vivit.
     Thraso.
                           invidere omnes mihi,
     mordere clanculum: ego non flocci pendere:
     illi invidere misere; verum unus tamen
     inpense, elephantis quem Indicis praefecerat.
     is ubi molestus magis est, "quaeso" inquam "Strato,
     eon es ferox quia habes imperium in beluas?"
     Gnatho.
     pulchre mehercle dictum et sapienter. papae
     iugularas hominem. quid ille?
     Thraso.
                                                 mutus ilico.
     Gnatho.
     quidni esset?
     Parmeno.
                           di vostram fidem, hominem perditum
     miserumque et illum sacrilegum!
     Thraso.
                                                       quid illud, Gnatho,
     quo pacto Rhodium tetigerim in convivio,
     numquam tibi dixi?
     Gnatho.
                                    numquam; sed narra obsecro.
     (plus miliens audivi.)
     Thraso.
                                    una in convivio
     erat hic, quem dico, Rhodius adulescentulus.
     forte habui scortum: coepit ad id adludere
     et me inridere. "quid ais" inquam homini "inpudens?
     lepus tute es, pulpamentum quaeris?"
     Gnatho.
                                                             hahahae.
     Thraso.
     quid est?
     Gnatho.
                   facete lepide laute nil supra.
     tuomne, obsecro te, hoc dictum erat? vetus credidi.
     Thraso.
     audieras?
     Gnatho.
                      saepe, et fertur in primis.
     Thraso.
                                                           meumst.
     Gnatho.
     dolet dictum inprudenti adulescenti et libero.
     Parmeno.
     at te di perdant!
     Gnatho.
                             quid ille quaeso?
     Thraso.
                                                       perditus:
     risu omnes qui aderant emoriri. denique
     metuebant omnes iam me.
     Gnatho.
                                             haud iniuria.
     Thraso.
     sed heus tu, purgon ego me de istac Thaidi,
     quod eam me amare suspicatast?
     Gnatho.
                                                      nil minus.
     immo auge magis suspicionem.
     Thraso.
                                                     quor?
     Gnatho.
                                                                rogas?
     scin, si quando illa mentionem Phaedriae
     facit aut si laudat, te ut male urat?
     Thraso.
                                                         sentio.
     Gnatho.
     id ut ne fiat haec res solast remedio:
     ubi nominabit Phaedriam, tu Pamphilam
     continuo; siquando illa dicet "Phaedriam
     intro mittamus comissatum," Pamphilam
     cantatum provocemus; si laudabit haec
     illius formam, tu huius contra. denique
     par pro pari referto quod eam mordeat.
     Thraso.
     siquidem me amaret, tum istuc prodesset, Gnatho.
     Gnatho.
     quando illud quod tu das exspectat atque amat,
     iamdudum te amat, iamdudum illi facile fit
     quod doleat; metuit semper quem ipsa nunc capit
     fructum nequando iratus tu alio conferas.
     Thraso.
     bene dixti, ac mihi istuc non in mentem venerat.
     Gnatho.
     ridiculum; non enim cogitaras. ceterum
     idem hoc tute melius quanto invenisses, Thraso!
     III.ii
     Thais.
     Audire vocem visa sum modo militis.
     atque eccum. salve, mi Thraso.
     Thraso.
                                                      o Thais mea,
     meum savium, quid agitur? ecquid nos amas
     de fidicina istac?
     Parmeno.
                               quam venuste! quod dedit
     principium adveniens!
     Thais.
                                       plurimum merito tuo.
     Gnatho.
     eamus ergo ad cenam. quid stas?
     Parmeno.
                                                       em alterum:
     ex homine hunc natum dicas?
     Thais.
                                                  ubi vis, non moror.
     Parmeno.
     adibo atque adsimulabo quasi nunc exeam.
     ituran, Thais, quopiam es?
     Thais.
                                               ehem Parmeno:
     bene fecisti; hodie itura . .
     Parmeno.
                                            quo?
     Thais.
                                                      quid, hunc non vides?
     Parmeno.
     video et me taedet. ubi vis, dona adsunt tibi
     a Phaedria.
     Thraso.
     quid stamus? quor non imus hinc?
     Parmeno.
     quaeso hercle ut liceat, pace quod fiat tua,
     dare huic quae volumus, convenire et conloqui.
     Thraso.
     perpulchra credo dona aut nostri similia.
     Parmeno.
     res indicabit. heus iubete istos foras
     exire, quos iussi, ocius. procede tu huc:
     ex Aethiopiast usque haec.
     Thraso.
                                                hic sunt tres minae.
     Gnatho.
     vix.
     Parmeno.
               ubi tu es, Dore? accede huc. em eunuchum tibi,
     quam liberali facie, quam aetate integra!
     Thais.
     ita me di ament, honestust.
     Parmeno.
                                               quid tu ais, Gnatho?
     numquid habes quod contemnas? quid tu autem, Thraso?
     tacent: satis laudant. fac periclum in litteris,
     fac in palaestra, in musicis: quae liberum
     scire aequomst adulescentem, sollertem dabo.
     Thraso.
     ego illum eunuchum, si opus siet, vel sobrius . .
     Parmeno.
     atque haec qui misit non sibi soli postulat
     te vivere et sua causa excludi ceteros,
     neque pugnas narrat neque cicatrices suas
     ostentat neque tibi obstat, quod quidam facit;
     verum ubi molestum non erit, ubi tu voles,
     ubi tempus tibi erit, sat habet si tum recipitur.
     Thraso.
     adparet servom hunc esse domini pauperis
     miserique.
     Gnatho.
                        nam hercle nemo posset, sat scio,
     qui haberet qui pararet alium, hunc perpeti.
     Parmeno.
     tace tu, quem te ego esse infra infimos omnis puto
     homines; nam qui huic animum adsentari induxeris,
     e flamma petere te cibum posse arbitror.
     Thraso.
     iamne imus?
     Thais.
                           hos prius intro ducam et quae volo
     simul imperabo: poste continuo exeo.
     Thraso.
     ego hinc abeo: tu istanc opperire.
     Parmeno.
                                                        haud convenit
     una ire cum amica imperatorem in via.
     Thraso.
     quid tibi ego multa dicam? domini similis es.
     Gnatho.
     hahahae.
     Thraso.
                    quid rides?
     Gnatho.
                                       istuc quod dixti modo;
     et illud de Rhodio dictum quom in mentem venit.
     sed Thais exit.
     Thraso.
                            abi prae, curre, ut sint domi
     parata.
     Gnatho.
                  fiat.--
     Thais.
                              diligenter, Pythias,
     fac cures, si Chremes hoc forte advenerit,
     ut ores primum ut maneat; si id non commodumst,
     ut redeat; si id non poterit, ad me adducito.
     Pythias Ancilla.
     ita faciam.
     Thais.
                     quid? quid aliud volui dicere?
     ehem curate istam diligenter virginem:
     domi adsitis facite.
     Thraso.
                                   eamus.
     Thais.
                                                 vos me sequimini.
     III.iii
     Chremes Adulescens.
     Profecto quanto magis magisque cogito,
     nimirum dabit haec Thais mihi magnum malum:
     ita me ab ea astute video labefactarier,
     iam tum quom primum iussit me ad se accersier.
     roget quis "quid rei tibi cum illa?" ne noram quidem.
     ubi veni, causam ut ibi manerem repperit:
     ait rem divinam fecisse se et rem seriam
     velle agere mecum. iam tum erat suspicio
     dolo malo haec fieri omnia. ipsa accumbere
     mecum, mihi sese dare, sermonem quaerere.
     ubi friget, huc evasit, quam pridem pater
     mihi et mater mortui essent. dico, iamdiu.
     rus Sunii ecquod habeam et quam longe a mari.
     credo ei placere hoc: sperat se a me avellere.
     postremo, ecqua inde parva periisset soror;
     ecquis cum ea una; quid habuisset quom perit;
     ecquis eam posset noscere. haec quor quaeritet?
     nisi si illa forte quae olim periit parvola
     soror, hanc se intendit esse, ut est audacia.
     verum ea si vivit annos natast sedecim,
     non maior: Thais quam ego sum maiusculast.
     misit porro orare ut venirem serio.
     aut dicat quid volt aut molesta ne siet:
     non hercle veniam tertio. heus heus, ecquis hic?
     ego sum Chremes.
     Pythias.
                                   o capitulum lepidissimum!
     Chremes.
     dico ego mi insidias fieri?
     Pythias.
                                            Thais maxumo
     te orabat opere ut cras redires.
     Chremes.
                                                   rus eo.
     Pythias.
     fac amabo.
     Chremes.
                       non possum, inquam.
     Pythias.
                                                         at tu apud nos hic mane
     dum redeat ipsa.
     Chremes.
                               nil minus.
     Pythias.
                                              quor, mi Chremes?
     Chremes.
     malam rem hinc ibis?
     Pythias.
                                      si istuc ita certumst tibi,
     amabo ut illuc transeas ubi illast.
     Chremes.
                                                            eo.
     Pythias.
     abi, Dorias, cito hunc deduce ad militem.
     III.iv
     Antipho Adolescens.
     Heri aliquot adulescentuli coiimus in Piraeo
     in hunc diem, ut de symbolis essemus. Chaeream ei rei
     praefecimus; dati anuli; locus tempus constitutumst.
     praeteriit tempus: quo in loco dictumst parati nil est;
     homo ipse nusquamst neque scio quid dicam aut quid coniectem.
     nunc mi hoc negoti ceteri dedere ut illum quaeram
     idque adeo visam si domist. quisnam hinc ab Thaide exit?
     is est an non est? ipsus est. quid hoc hominist? qui hic ornatust?
     quid illud malist? nequeo satis mirari neque conicere;
     nisi, quidquid est, procul hinc lubet prius quid sit sciscitari.
     III.v
     Chaerea.
     Numquis hic est? nemost. numquis hinc me sequitur? nemo homost.
     iamne erumpere hoc licet mi gaudium? pro Iuppiter,
     nunc est profecto interfici quom perpeti me possum,
     ne hoc gaudium contaminet vita aegritudine aliqua.
     sed neminemne curiosum intervenire nunc mihi
     qui me sequatur quoquo eam, rogitando obtundat enicet
     quid gestiam aut quid laetus sim, quo pergam, unde emergam, ubi siem
     vestitum hunc nanctus, quid mi quaeram, sanus sim anne insaniam!
     Antipho.
     adibo atque ab eo gratiam hanc, quam video velle, inibo.
     Chaerea, quid est quod sic gestis? quid sibi hic vestitus quaerit?
     quid est quod laetus es? quid tibi vis? satine sanu es? quid me adspectas?
     quid taces?
     Chaerea.
                     o festus dies hominis! amice, salve:
     nemost hominum quem ego nunc magis cuperem videre quam te.
     Antipho.
     narra istuc quaeso quid sit.
     Chaerea.
                                             immo ego te obsecro hercle ut audias.
     nostin hanc quam amat frater?
     Antipho.
                                                  novi: nempe, opinor, Thaidem.
     Chaerea.
     istam ipsam.
     Antipho.
                         sic commemineram.
     Chaerea.
                                                       quaedam hodie est ei dono data
     virgo: quid ego eius tibi nunc faciem praedicem aut laudem, Antipho,
     quom ipsum me noris quam elegans formarum spectator siem?
     in hac commotus sum.
     Antipho.
                                        ain tu?
     Chaerea.
                                                   primam dices, scio, si videris.
     quid multa verba? amare coepi. forte fortuna domi
     erat quidam eunuchus quem mercatus fuerat frater Thaidi,
     neque is deductus etiamdum ad eam. submonuit me Parmeno
     ibi servos quod ego arripui.
     Antipho.
                                               quid id est?
     Chaerea.
                                                                  tacitus citius audies:
     ut vestem cum illo mutem et pro illo iubeam me illoc ducier.
     Antipho.
     pro eunuchon?
     Chaerea.
                             sic est.
     Antipho.
     quid ex ea re tandem ut caperes commodi?
     Chaerea.
     rogas? viderem audirem essem una quacum cupiebam, Antipho.
     num parva causa aut prava ratiost? traditus sum mulieri.
     illa ilico ubi me accepit, laeta vero ad se abducit domum;
     commendat virginem.
     Antipho.
                                      quoi? tibine?
     Chaerea.
                                                            mihi.
     Antipho.
                                                                      satis tuto tamen?
     Chaerea.
     edicit ne vir quisquam ad eam adeat et mihi ne abscedam imperat;
     in interiore parti ut maneam solus cum sola. adnuo
     terram intuens modeste.
     Antipho.
                                            miser.
     Chaerea.
                                                "ego" inquit "ad cenam hinc eo."
     abducit secum ancillas: paucae quae circum illam essent manent
     noviciae puellae. continuo haec adornant ut lavet.
     adhortor properent. dum adparatur, virgo in conclavi sedet
     suspectans tabulam quandam pictam: ibi inerat pictura haec, Iovem
     quo pacto Danaae misisse aiunt quondam in gremium imbrem aureum.
     egomet quoque id spectare coepi, et quia consimilem luserat
     iam olim ille ludum, inpendio magis animus gaudebat mihi,
     deum sese in hominem convortisse atque in alienas tegulas
     venisse clanculum per inpluvium fucum factum mulieri.
     at quem deum! "qui templa caeli summa sonitu concutit."
     ego homuncio hoc non facerem? ego illud vero ita feci--ac lubens.
     dum haec mecum reputo, accersitur lavatum interea virgo:
     iit lavit rediit; deinde eam in lecto illae conlocarunt.
     sto exspectans siquid mi imperent. venit una, "heus tu" inquit "Dore,
     cape hoc flabellum, ventulum huic sic facito, dum lavamur;
     ubi nos laverimus, si voles, lavato." accipio tristis.
     Antipho.
     tum equidem istuc os tuom inpudens videre nimium vellem,
     qui esset status, flabellulum tenere te asinum tantum.
     Chaerea.
     vix elocutast hoc, foras simul omnes proruont se,
     abeunt lavatum, perstrepunt, ita ut fit domini ubi absunt.
     interea somnus virginem opprimit. ego limis specto
     sic per flabellum clanculum; simul alia circumspecto,
     satin explorata sint. video esse. pessulum ostio obdo.
     Antipho.
     quid tum?
     Chaerea.
                     quid "quid tum," fatue?
     Antipho.
                                                          fateor.
     Chaerea.
                                                                     an ego occasionem
     mi ostentam, tantam, tam brevem, tam optatam, tam insperatam
     amitterem? tum pol ego is essem vero qui simulabar.
     Antipho.
     sane hercle ut dicis. sed interim de symbolis quid actumst?
     Chaerea.
     paratumst.
     Antipho.
                     frugi es: ubi? domin?
     Chaerea.
                                                         immo apud libertum Discum.
     Antipho.
     perlongest, sed tanto ocius properemus: muta vestem.
     Chaerea.
     ubi mutem? perii; nam domo exsulo nunc: metuo fratrem
     ne intus sit; porro autem pater ne rure redierit iam.
     Antipho.
     eamus ad me, ibi proxumumst ubi mutes.
     Chaerea.
                                                                  recte dicis.
     eamus; et de istac simul, quo pacto porro possim
     potiri, consilium volo capere una tecum.
     Antipho.
                                                                 fiat.

    ACTVS IV
     IV.i
     Dorias Ancilla.
     Ita me di ament, quantum ego illum vidi, non nil timeo misera,
     nequam ille hodie insanus turbam faciat aut vim Thaidi.
     nam postquam iste advenit Chremes adulescens, frater virginis,
     militem rogat ut illum admitti iubeat: ille continuo irasci,
     neque negare audere; Thais porro instare ut hominem invitet.
     id faciebat retinendi illius causa, quia illa quae cupiebat
     de sorore eius indicare ad eam rem tempus non erat.
     invitat tristis: mansit. ibi illa cum illo sermonem ilico;
     miles vero sibi putare adductum ante oculos aemulum;
     voluit facere contra huic aegre: "heus" inquit "puere, Pamphilam
     accerse ut delectet hic nos." illa exclamat "minime gentium:
     in convivium illam?" miles tendere: inde ad iurgium.
     interea aurum sibi clam mulier demit, dat mi ut auferam.
     hoc est signi: ubi primum poterit, se illinc subducet scio.
     IV.ii
     Phaedria.
     Dum rus eo, coepi egomet mecum inter vias,
     ita ut fit ubi quid in animost molestiae,
     aliam rem ex alia cogitare et ea omnia in
     peiorem partem. quid opust verbis? dum haec puto,
     praeterii inprudens villam. longe iam abieram
     quom sensi: redeo rursum, male me vero habens.
     ubi ad ipsum veni devorticulum, constiti:
     occepi mecum cogitare "hem biduom hic
     manendumst soli sine illa? quid tum postea?
     nil est. quid? nil? si non tangendi copiast,
     eho ne videndi quidem erit? si illud non licet,
     saltem hoc licebit. certe extrema linea
     amare haud nil est." villam praetereo sciens.
     sed quid hoc quod timida subito egreditur Pythias?
     IV.iii
     Pythias.
     Vbi ego illum scelerosum misera atque inpium inveniam? aut ubi quaeram?
     hoccin tam audax facinus facere esse ausum!
     Phaedria.
                                                                           perii: hoc quid sit vereor.
     Pythias.
     quin etiam insuper scelus, postquam ludificatust virginem,
     vestem omnem miserae discidit, tum ipsam capillo conscidit.
     Phaedria.
     hem.
     Pythias.
               qui nunc si detur mihi,
     ut ego unguibus facile illi in oculos involem venefico!
     Phaedria.
     nescioquid profecto absente nobis turbatumst domi.
     adibo. quid istuc? quid festinas? aut quem quaeris, Pythias?
     Pythias.
     ehem Phaedria, egon? quem quaeram? in' hinc quo dignu es cum donis tuis
     tam lepidis?
     Phaedria.
                        quid istuc est rei?
     Pythias.
     rogas me? eunuchum quem dedisti nobis quas turbas dedit!
     virginem quam erae dono dederat miles, vitiavit.
     Phaedria.
                                                                             quid ais?
     Pythias.
     perii.
     Phaedria.
     temulenta es.
     Pythias.
                          utinam sic sint qui mihi male volunt!
     Dorias.
     au obsecro, mea Pythias, quod istuc nam monstrum fuit?
     Phaedria.
     insanis: qui istuc facere eunuchus potuit?
     Pythias.
                                                                  ego illum nescio
     qui fuerit; hoc quod fecit, res ipsa indicat.
     virgo ipsa lacrumat neque, quom rogites, quid sit audet dicere.
     ille autem bonus vir nusquam apparet. etiam hoc misera suspicor,
     aliquid domo abeuntem abstulisse.
     Phaedria.
                                                          nequeo mirari satis
     quo ille abire ignavos possit longius, nisi si domum
     forte ad nos rediit.
     Pythias.
                                 vise amabo num sit.
     Phaedria.
                                                               iam faxo scies.--
     Dorias.
     perii, obsecro! tam infandum facinus, mea tu, ne audivi quidem.
     Pythias.
     at pol ego amatores audieram mulierum esse eos maxumos,
     sed nil potesse; verum miserae non in mentem venerat;
     nam illum aliquo conclusissem neque illi commisissem virginem.
     IV.iv
     Phaedria.
     Exi foras, sceleste. at etiam restitas,
     fugitive? prodi, male conciliate.
     Dorus Eunuchus.
                               obsecro.
     Phaedria.
                                                oh
     illud vide, os ut sibi distorsit carnufex!
     quid huc tibi reditiost? quid vestis mutatiost?
     quid narras? paullum si cessassem, Pythias,
     domi non offendissem, ita iam adornarat fugam.
     Pythias.
     haben hominem, amabo?
     Phaedria.
                                           quidni habeam?
     Pythias.
                                                                   o factum bene.
     Dorias.
     istuc pol vero bene.
     Pythias.
                                   ubist?
     Phaedria.
                                               rogitas? non vides?
     Pythias.
     videam? obsecro quem?
     Phaedria.
                                         hunc scilicet.
     Pythias.
                                                             quis hic est homo?
     Phaedria.
     qui ad vos deductus hodiest.
     Pythias.
                                                 hunc oculis suis
     nostrarum numquam quisquam vidit, Phaedria.
     Phaedria.
     non vidit?
     Pythias.
                     an tu hunc credidisti esse, obsecro,
     ad nos deductum?
     Phaedria.
                                  namque alium habui neminem.
     Pythias.
     au
     ne comparandus hicquidem ad illumst: ille erat
     honesta facie et liberali.
     Phaedria.
                                           ita visus est
     dudum, quia varia veste exornatus fuit.
     nunc tibi videtur foedus, quia illam non habet.
     Pythias.
     tace obsecro: quasi vero paulum intersiet.
     ad nos deductus hodiest adulescentulus,
     quem tu videre vero velles, Phaedria.
     hic est vietus vetus veternosus senex,
     colore mustelino.
     Phaedria.
                               hem quae haec est fabula?
     eo rediges me ut quid egerim egomet nesciam?
     eho tu, emin ego te?
     Dorus.
                                     emisti.
     Pythias.
                                                  iube mi denuo
     respondeat.
     Phaedria.
                         roga.
     Pythias.
                                   venisti hodie ad nos? negat.
     at ille alter venit annos natus sedecim,
     quem secum adduxit Parmeno.
     Phaedria.
                                                    agedum hoc mi expedi
     primum: istam quam habes unde habes vestem? taces?
     monstrum hominis, non dicturu es?
     Dorus.
                                                             venit Chaerea.
     Phaedria.
     fraterne?
     Dorus.
                      ita.
     Phaedria.
                             quando?
     Dorus.
                                              hodie.
     Phaedria.
                                                        quam dudum?
     Dorus.
                                                                                modo.
     Phaedria.
     quicum?
     Dorus.
                    cum Parmenone.
     Phaedria.
                                               norasne eum prius?
     Dorus.
     non. nec quis esset umquam audieram dicier.
     Phaedria.
     unde igitur fratrem meum esse scibas?
     Dorus.
                                                               Parmeno
     dicebat eum esse. is dedit mi hanc.
     Phaedria.
                                                           occidi.
     Dorus.
     meam ipse induit: post una ambo abierunt foras.
     Pythias.
     iam satis credis sobriam esse me et nil mentitam tibi?
     iam satis certumst virginem vitiatam esse?
     Phaedria.
     age nunc, belua,
     credis huic quod dicat?
     Pythias.
                                         quid isti credam? res ipsa indicat.
     Phaedria.
     concede istuc paululum: audin? etiam nunc paululum: sat est.
     dic dum hoc rursum: Chaerea tuam vestem detraxit tibi?
     Dorias.
     factum.
     Phaedria.
                  et east indutus?
     Dorias.
                                           factum.
     Phaedria.
                                                       et pro te huc deductust?
     Dorus.
                                                                                             ita.
     Phaedria.
     Iuppiter magne, o scelestum atque audacem hominem!
     Pythias.
                                                                                      vae mihi:
     etiam nunc non credes indignis nos esse inrisas modis?
     Phaedria.
     mirum ni tu credas quod iste dicat. quid agam nescio.
     heus negato rursum. possumne ego hodie ex te exsculpere
     verum? vidistine fratrem Chaeream?
     Dorus.
                                                            non.
     Phaedria.
                                                                     non potest
     sine malo fateri, video: sequere hac. modo ait modo negat.
     ora me.
     Dorus.
                   obsecro te vero, Phaedria.
     Phaedria.
                                                           i intro nunciam.
     Dorus.
     oiei.
     Phaedria.
              alio pacto honeste quomodo hinc abeam nescio.
     actumst, siquidem tu me hic etiam, nebulo, ludificabere.--
     Pythias.
     Parmenonis tam scio esse hanc techinam quam me vivere.
     Dorias.
     sic est.
     Pythias.
                 inveniam pol hodie parem ubi referam gratiam.
     sed nunc quid faciundum censes, Dorias?
     Dorias.
                                                                   de istac rogas
     virgine?
     Pythias.
                   ita, utrum taceam an praedicemne?
     Dorias.
                                                                       tu pol, si sapis,
     quod scis nescis neque de eunucho neque de vitio virginis.
     hac re et te omni turba evolves et illi gratum feceris.
     id modo dic, abisse Dorum.
     Pythias.
                                                ita faciam.
     Dorias.
                                                                  sed videon Chremen?
     Thais iam aderit.
     Pythias.
                                quid ita?
     Dorias.
                                               quia, quom inde abeo, iam tum occeperat
     turba inter eos.
     Pythias.
                             tu aufer aurum hoc. ego scibo ex hoc quid siet.
     IV.v
     Chremes.
     Attat data hercle verba mihi sunt: vicit vinum quod bibi.
     at dum adcubabam quam videbar mi esse pulchre sobrius!
     postquam surrexi neque pes neque mens satis suom officium facit.
     Pythias.
     Chreme.
     Chremes.
                  quis est? ehem Pythias: vah quanto nunc formonsior
     videre mihi quam dudum!
     Pythias.
                                            certo tuquidem pol multo hilarior.
     Chremes.
     verbum hercle hoc verum erit "sine Cerere et Libero friget Venus".
     sed Thais multo ante venit?
     Pythias.
                                                anne abiit iam a milite?
     Chremes.
     iamdudum, aetatem. lites factae sunt inter eos maxumae.
     Pythias.
     nil dixit tu ut sequerere sese?
     Chremes.
                                                 nil, nisi abiens mi innuit.
     Pythias.
     eho nonne id sat erat?
     Chremes.
                                         at nescibam id dicere illam, nisi quia
     correxit miles, quod intellexi minus; nam me extrusit foras.
     sed eccam ipsam: miror ubi ego huic antevorterim.
     IV.vi
     Thais.
     Credo equidem illum iam adfuturum esse, ut illam a me eripiat: sine veniat.
     atqui si illam digito attigerit uno, oculi ilico ecfodientur.
     usque adeo ego illius ferre possum ineptiam et magnifica verba,
     verba dum sint; verum enim si ad rem conferentur, vapulabit.
     Chremes.
     Thais, ego iamdudum hic adsum.
     Thais.
                                                       o mi Chreme, te ipsum exspectabam.
     scin tu turbam hanc propter te esse factam? et adeo ad te attinere hanc
     omnem rem?
     Chremes.
                           ad me? qui? quasi istuc . .
     Thais.
                                                                  quia, dum tibi sororem studeo
     reddere ac restituere, haec atque huiusmodi sum multa passa.
     Chremes.
     ubi east?
     Thais.
                    domi apud me.
     Chremes.
                                            hem.
     Thais.
                                                      quid est?
     educta ita uti teque illaque dignumst.
     Chremes.
                                                          quid ais?
     Thais.
                                                                           id quod res est.
     hanc tibi dono do neque repeto pro illa quicquam abs te preti.
     Chremes.
     et habetur et referetur, Thais, ita uti merita es gratia.
     Thais.
     at enim cave ne prius quam hanc a me accipias amittas, Chreme;
     nam haec east quam miles a me vi nunc ereptum venit.
     abi tu, cistellam, Pythias, domo ecfer cum monumentis.
     Chremes.
     viden tu illum, Thais, . .
     Pythias.
                                          ubi sitast?
     Thais.
                                                           in risco: odiosa cessas.
     Chremes.
     militem secum ad te quantas copias adducere?
     attat . .
     Thais.
                   num formidulosus obsecro es, mi homo?
     Chremes.
                                                                                 apage sis:
     egon formidulosus? nemost hominum qui vivat minus.
     Thais.
     atqui ita opust.
     Chremes.
                            ah metuo qualem tu me esse hominem existumes.
     Thais.
     immo hoc cogitato: quicum res tibist peregrinus est,
     minus potens quam tu, minus notus, minus amicorum hic habens.
     Chremes.
     scio istuc. sed tu quod cavere possis stultum admittere est.
     malo ego nos prospicere quam hunc ulcisci accepta iniuria.
     tu abi atque obsera ostium intus, dum ego hinc transcurro ad forum:
     volo ego adesse hic advocatos nobis in turba hac.
     Thais.
                                                                               mane.
     Chremes.
     melius est.
     Thais.
                     mane.
     Chremes.
                                omitte: iam adero.
     Thais.
                                                                nil opus est istis, Chreme.
     hoc modo dic, sororem illam tuam esse et te parvam virginem
     amisisse, nunc cognosse. signa ostende.
     Pythias.
                                                                adsunt.
     Thais.
                                                                               cape.
     si vim faciet, in ius ducito hominem: intellextin?
     Chremes.
                                                                             probe.
     Thais.
     fac animo haec praesenti dicas.
     Chremes.
                                                    faciam.
     Thais.
                                                                    attolle pallium.
     perii, huic ipsist opus patrono, quem defensorem paro.
     IV.vii
     Thraso.
     Hancine ego ut contumeliam tam insignem in me accipiam, Gnatho?
     mori me satiust. Simalio, Donax, Syrisce, sequimini.
     primum aedis expugnabo.
     Gnatho.
                                             recte.
     Thraso.
                                                         virginem eripiam.
     Gnatho.
                                                                                      probe.
     Thraso.
     male mulcabo ipsam.
     Gnatho.
                                     pulchre.
     Thraso.
                                                  in medium huc agmen cum vecti, Donax;
     tu, Simalio, in sinistrum cornum; tu, Syrisce, in dexterum.
     cedo alios: ubi centuriost Sanga et manipulus furum?
     Sanga Servos.
                                                                                     eccum adest.
     Thraso.
     quid ignave? peniculon pugnare, qui istum huc portes, cogitas?
     Sanga.
     egon? imperatoris virtutem noveram et vim militum;
     sine sanguine hoc non posse fieri: qui abstergerem volnera?
     Thraso.
     ubi alii?
     Gnatho.
                  qui malum "alii"? solus Sannio servat domi.
     Thraso.
     tu hosce instrue; ego hic ero post principia: inde omnibus signum dabo.
     Gnatho.
     illuc est sapere: ut hosce instruxit, ipse sibi cavit loco.
     Thraso.
     idem hoc iam Pyrrus factitavit.
     Chaerea.
                                                  viden tu, Thais, quam hic rem agit?
     nimirum consilium illud rectumst de occludendis aedibus.
     Thais.
     sane quod tibi nunc vir videatur esse hic, nebulo magnus est:
     ne metuas.
     Thraso.
                      quid videtur?
     Gnatho.
                                           fundam tibi nunc nimis vellem dari,
     ut tu illos procul hinc ex occulto caederes: facerent fugam.
     Thraso.
     sed eccam Thaidem ipsam video.
     Gnatho.
                                                        quam mox inruimus?
     Thraso.
                                                                                         mane:
     omnia prius experiri quam armis sapientem decet.
     qui scis an quae iubeam sine vi faciat?
     Gnatho.
                                                                di vostram fidem,
     quantist sapere! numquam accedo quin abs te abeam doctior.
     Thraso.
     Thais, primum hoc mihi responde: quom tibi do istam virginem,
     dixtin hos dies mihi soli dare te?
     Thais.
                                                        quid tum postea?
     Thraso.
     rogitas? quae mi ante oculos coram amatorem adduxti tuom . .
     Thais.
     quid cum illoc agas?
     Thraso.
                                       et cum eo clam te subduxti mihi?
     Thais.
     lubuit.
     Thraso.
                Pamphilam ergo huc redde, nisi vi mavis eripi.
     Chaerea.
     tibi illam reddat aut tu eam tangas, omnium . . ?
     Gnatho.
                                                                            ah quid agis? tace.
     Thraso.
     quid tu tibi vis? ego non tangam meam?
     Chaerea.
                                                                 tuam autem, furcifer?
     Gnatho.
     cave sis: nescis quoi maledicas nunc viro.
     Chaerea.
                                                                    non tu hinc abis?
     scin tu ut tibi res se habeat? si quicquam hodie hic turbae coeperis,
     faciam ut huius loci dieique meique semper memineris.
     Gnatho.
     miseret tui me qui hunc tantum hominem facias inimicum tibi.
     Chaerea.
     diminuam ego caput tuum hodie, nisi abis.
     Gnatho.
                                                                      ain vero, canis?
     sicin agis?
     Thraso.
                      quis tu homo es? quid tibi vis? quid cum illa rei tibist?
     Chaerea.
     scibis: principio eam esse dico liberam.
     Thraso.
                                                             hem.
     Chaerea.
                                                                      civem Atticam.
     Thraso.
                                                                                               hui.
     Chaerea.
     meam sororem.
     Thraso.
                              os durum.
     Chaerea.
                                               miles, nunc adeo edico tibi
     ne vim facias ullam in illam. Thais, ego eo ad Sophronam
     nutricem, ut eam adducam et signa ostendam haec.
     Thraso.
                                                                                 tun me prohibeas
     meam ne tangam?
     Chaerea.
                                  prohibebo inquam.
     Gnatho.
                                                               audin tu? hic furti se adligat:
     satis hoc tibist.
     Thraso.
                             idem hoc tu ais, Thais?
     Thais.
                                                                 quaere qui respondeat.--
     Thraso.
     quid nunc agimus?
     Gnatho.
                                   quin redeamus: iam haec tibi aderit supplicans
     ultro.
     Thraso.
               credin?
     Gnatho.
                            immo certe: novi ingenium mulierum:
     nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro.
     Thraso.
                                                              bene putas.
     Gnatho.
     iam dimitto exercitum?
     Thraso.
                                        ubi vis.
     Gnatho.
                                                     Sanga, ita ut fortis decet
     milites, domi focique fac vicissim ut memineris.
     Sanga.
     iamdudum animus est in patinis.
     Gnatho.
                                                      frugi es.
     Thraso.
     vos me hac sequimini.

     ACTVS V
     V.i
     Thais.
     Pergin, scelesta, mecum perplexe loqui?
     "scio nescio abiit audivi, ego non adfui."
     non tu istuc mihi dictura aperte es quidquid est?
     virgo conscissa veste lacrumans opticet;
     eunuchus abiit: quam ob rem? aut quid factumst? taces?
     Pythias.
     quid tibi ego dicam misera? illum eunuchum negant
     fuisse.
     Thais.
              quis fuit igitur?
     Pythias.
                                      iste Chaerea.
     Thais.
     qui Chaerea?
     Pythias.
                          iste ephebus frater Phaedriae.
     Thais.
     quid ais, venefica?
     Pythias.
                                 atqui certe comperi.
     Thais.
     quid is obsecro ad nos? quam ob rem adductust?
     Pythias.
     nescio;
     nisi amasse credo Pamphilam.
     Thais.
                                                  hem misera occidi,
     infelix, siquidem tu istaec vera praedicas.
     num id lacrumat virgo?
     Pythias.
                                        id opinor.
     Thais.
                                                        quid ais, sacrilega?
     istucine interminata sum hinc abiens tibi?
     Pythias.
     quid facerem? ita ut tu iusti, soli creditast.
     Thais.
     scelesta, ovem lupo commisisti. dispudet
     sic mihi data esse verba. quid illuc hominis est?
     Pythias.
     era mea, tace tace obsecro, salvae sumus:
     habemus hominem ipsum.
     Thais.
                                             ubi is est?
     Pythias.
                                                              em ad sinisteram.
     viden?
     Thais.
                video.
     Pythias.
                             conprendi iube, quantum potest.
     Thais.
     quid illo faciemus, stulta?
     Pythias.
                                           quid facias, rogas?
     vide amabo, si non, quom aspicias, os inpudens
     videtur!
     Thais.
     non est?
     Pythias.
                  tum quae eius confidentiast!
     V.ii
     Chaerea.
     Apud Antiphonem uterque, mater et pater,
     quasi dedita opera domi erant, ut nullo modo
     intro ire possem quin viderent me. interim
     dum ante ostium sto, notus mihi quidam obviam
     venit. ubi vidi, ego me in pedes quantum queo
     in angiportum quoddam desertum, inde item
     in aliud, inde in aliud: ita miserrimus
     fui fugitando nequis me cognosceret.
     sed estne haec Thais quam video? ipsast. haereo
     quid faciam. quid mea autem? quid faciet mihi?
     Thais.
     adeamus. bone vir Dore, salve: dic mihi,
     aufugistin?
     Chaerea.
                    era, factum.
     Thais.
                                         satine id tibi placet?
     Chaerea.
     non.
     Thais.
              credin te inpune habiturum?
     Chaerea.
                                                         unam hanc noxiam
     amitte: si aliam admisero umquam, occidito.
     Thais.
     num meam saevitiam veritus es?
     Chaerea.
                                                      non.
     Thais.
                                                                quid igitur?
     Chaerea.
     hanc metui ne me criminaretur tibi.
     Thais.
     quid feceras?
     Chaerea.
                         paulum quiddam.
     Pythias.
                                                    eho "paulum", inpudens?
     an paullum hoc esse tibi videtur, virginem
     vitiare civem?
     Chaerea.
                            conservam esse credidi.
     Pythias.
     conservam! vix me contineo quin involem in
     capillum, monstrum: etiam ultro derisum advenit.
     Thais.
     abin hinc, insana?
     Pythias.
                                  quid ita? vero debeam,
     credo, isti quicquam furcifero si id fecerim;
     praesertim quom se servom fateatur tuom.
     Thais.
     missa haec faciamus. non te dignum, Chaerea,
     fecisti; nam si ego digna hac contumelia
     sum maxume, at tu indignus qui faceres tamen.
     neque edepol quid nunc consili capiam scio
     de virgine istac: ita conturbasti mihi
     rationes omnis, ut eam non possim suis
     ita ut aequom fuerat atque ut studui tradere,
     ut solidum parerem hoc mi beneficium, Chaerea.
     Chaerea.
     at nunc dehinc spero aeternam inter nos gratiam
     fore, Thais. saepe ex huiusmodi re quapiam et
     malo principio magna familiaritas
     conflatast. quid si hoc quispiam voluit deus?
     Thais.
     equidem pol in eam partem accipioque et volo.
     Chaerea.
     immo ita quaeso. unum hoc scito, contumeliae
     me non fecisse causa, sed amoris.
     Thais.
                                                        scio,
     et pol propterea magis nunc ignosco tibi.
     non adeo inhumano ingenio sum, Chaerea,
     neque ita inperita ut quid amor valeat nesciam.
     Chaerea.
     te quoque iam, Thais, ita me di bene ament, amo.
     Pythias.
     tum pol tibi ab istoc, era, cavendum intellego.
     Chaerea.
     non ausim.
     Pythias.
                       nil tibi quicquam credo.
     Thais.
                                                           desinas.
     Chaerea.
     nunc ego te in hac re mi oro ut adiutrix sies,
     ego me tuae commendo et committo fidei,
     te mihi patronam capio, Thais, te obsecro:
     emoriar si non hanc uxorem duxero.
     Thais.
     tamen si pater . . ?
     Chaerea.
                                   quid? ah volet, certo scio,
     civis modo haec sit.
     Thais.
     paululum opperirier
     si vis, iam frater ipse hic aderit virginis;
     nutricem accersitum iit quae illam aluit parvolam:
     in cognoscendo tute ipse aderis, Chaerea.
     Chaerea.
     ego vero maneo.
     Thais.
                                vin interea, dum venit,
     domi opperiamur potius quam hic ante ostium?
     Chaerea.
     immo percupio.
     Pythias.
                               quam tu rem actura obsecro es?
     Thais.
     nam quid ita?
     Pythias.
                            rogitas? hunc tu in aedis cogitas
     recipere posthac?
     Thais.
                                 quor non?
     Pythias.
                                                  crede hoc meae fidei,
     dabit hic pugnam aliquam denuo.
     Thais.
                                                      au tace obsecro.
     Pythias.
     parum perspexisse eius videre audaciam.
     Chaerea.
     non faciam, Pythias.
     Pythias.
                                     non credo, Chaerea,
     nisi si commissum non erit.
     Chaerea.
                                               quin, Pythias,
     tu me servato.
     Pythias.
                           neque pol servandum tibi
     quicquam dare ausim neque te servare: apage te.
     Thais.
     adest optume ipse frater.
     Chaerea.
                                          perii hercle: obsecro
     abeamus intro, Thais: nolo me in via
     cum hac veste videat.
     Thais.
                                     quam ob rem tandem? an quia pudet?
     Chaerea.
     id ipsum.
     Pythias.
                   id ipsum? virgo vero!
     Thais.
                                                    i prae, sequor.
     tu istic mane ut Chremem intro ducas, Pythias.
     V.iii
     Pythias.
     Quid, quid venire in mentem nunc possit mihi,
     quidnam qui referam sacrilego illi gratiam
     qui hunc supposivit nobis?
     Chremes.
                                            move vero ocius
     te nutrix.
     Sophrona Nutrix.
                   moveo.
     Chremes.
                                 video, sed nil promoves.
     Pythias.
     iamne ostendisti signa nutrici?
     Chremes.
                                                   omnia.
     Pythias.
     amabo, quid ait? cognoscitne?
     Chremes.
                                                   ac memoriter.
     Pythias.
     probe edepol narras; nam illi faveo virgini.
     ite intro: iamdudum era vos exspectat domi.--
     virum bonum eccum Parmenonem incedere
     video: vide ut otiosus it! si dis placet,
     spero me habere qui hunc meo excruciem modo.
     ibo intro de cognitione ut certum sciam:
     post exibo atque hunc perterrebo sacrilegum.
     V.iv
     Parmeno.
     Reviso quidnam Chaerea hic rerum gerat.
     quod si astu rem tractavit, di vostram fidem,
     quantam et quam veram laudem capiet Parmeno!
     nam ut mittam quod ei amorem difficillimum et
     carissimum, a meretrice avara virginem
     quam amabat, eam confeci sine molestia
     sine sumptu et sine dispendio: tum hoc alterum,
     id verost quod ego mi puto palmarium,
     me repperisse quo modo adulescentulus
     meretricum ingenia et mores posset noscere
     mature, ut quom cognorit perpetuo oderit.
     quae dum foris sunt nil videtur mundius,
     nec magis compositum quicquam nec magis elegans
     quae cum amatore quom cenant ligurriunt.
     harum videre inluviem sordes inopiam,
     quam inhonestae solae sint domi atque avidae cibi,
     quo pacto ex iure hesterno panem atrum vorent,
     nosse omnia haec salus est adulescentulis.
     Pythias.
     ego pol te pro istis dictis et factis, scelus,
     ulciscar, ut ne inpune in nos inluseris.
     pro deum fidem, facinus foedum! o infelicem adulescentulum!
     o scelestum Parmenonem, qui istum huc adduxit!
     Parmeno.
     quid est?
     Pythias.
     miseret me: itaque ut ne viderem, misera huc ecfugi foras.
     quae futura exempla dicunt in illum indigna!
     Parmeno.
                                                                     o Iuppiter,
     quae illaec turbast? numnam ego perii? adibo. quid istuc, Pythias?
     quid ais? in quem exempla fient?
     Pythias.
                                                      rogitas, audacissime?
     perdidisti istum quem adduxti pro eunucho adulescentulum,
     dum studes dare verba nobis.
     Parmeno.
                                                  quid ita? aut quid factumst? cedo.
     Pythias.
     dicam: virginem istam, Thaidi hodie quae dono datast,
     scis eam hinc civem esse? et fratrem eius esse adprime nobilem?
     Parmeno.
     nescio.
     Pythias.
                atqui sic inventast: eam istic vitiavit miser.
     ille ubi id rescivit factum frater violentissimus
     Parmeno.
     quidnam fecit?
     Pythias.
                            conligavit primum eum miseris modis.
     Parmeno.
                                                                                     hem
     conligavit?
     Pythias.
                      atque quidem orante ut ne id faceret Thaide.
     Parmeno.
     quid ais?
     Pythias.
                   nunc minatur porro sese id quod moechis solet:
     quod ego numquam vidi fieri neque velim.
     Parmeno.
                                                                    qua audacia
     tantum facinus audet?
     Pythias.
                                       quid ita "tantum"?
     Parmeno.
                                                                  an non tibi hoc maxumumst?
     quis homo pro moecho umquam vidit in domo meretricia
     prendi quemquam?
     Pythias.
                                     nescio.
     Parmeno.
                                                 at ne hoc nesciatis, Pythias:
     dico edico vobis nostrum esse illum erilem filium.
     Pythias.
                                                                               hem
     obsecro, an is est?
     Parmeno.
                                 nequam in illum Thais vim fieri sinat!
     atque adeo autem quor non egomet intro eo?
     Pythias.
                                                                        vide, Parmeno,
     quid agas, ne neque illi prosis et tu pereas; nam hoc putant
     quidquid factumst ex te esse ortum.
     Parmeno.
                                                          quid igitur faciam miser?
     quidve incipiam? ecce autem video rure redeuntem senem.
     dicam huic an non? ei dicam hercle; etsi mihi magnum malum
     scio paratum; sed necessest huic ut subveniat.
     Pythias.
                                                                         sapis.
     ego abeo intro: tu isti narra omnem ordinem ut factum siet.
     V.v
     Laches Senex.
     Ex meo propinquo rure hoc capio commodi:
     neque agri neque urbis odium me umquam percipit.
     ubi satias coepit fieri commuto locum.
     sed estne ille noster Parmeno? et certe ipsus est.
     quem praestolare, Parmeno, hic ante ostium?
     Parmeno.
     quis homost? ehem salvom te advenire, ere, gaudeo.
     Senex.
     quem praestolare?
     Parmeno.
                                 perii: lingua haeret metu.
     Senex.
     hem
     quid est? quid trepidas? satine salve? dic mihi.
     Parmeno.
     ere, primum te arbitrari id quod res est velim:
     quidquid huius factumst, culpa non factumst mea.
     Senex.
     quid?
     Parmeno.
                recte sane interrogasti: oportuit
     rem praenarrasse me. emit quendam Phaedria
     eunuchum quem dono huic daret.
     Senex.
                                                        quoi?
     Parmeno.
                                                                   Thaidi.
     Senex.
     emit? perii hercle. quanti?
     Parmeno.
                                            viginti minis.
     Senex.
     actumst.
     Parmeno.
                  tum quandam fidicinam amat hic Chaerea.
     Senex.
     hem quid? amat? an scit ill' iam quid meretrix siet?
     an in astu venit? aliud ex alio malum!
     Parmeno.
     ere, ne me spectes: me inpulsore haec non facit.
     Senex.
     omitte de te dicere. ego te, furcifer,
     si vivo . . ! sed istuc quidquid est primum expedi.
     Parmeno.
     is pro illo eunucho ad Thaidem hanc deductus est.
     Senex.
     pro eunuchon?
     Parmeno.
                             sic est. hunc pro moecho postea
     conprendere intus et constrinxere.
     Senex.
                                                        occidi.
     Parmeno.
     audaciam meretricum specta.
     Senex.
                                                  numquid est
     aliud mali damnive quod non dixeris
     relicuom?
     Parmeno.
                     tantumst.
     Senex.
                                      cesso huc intro rumpere?--
     Parmeno.
     non dubiumst quin mi magnum ex hac re sit malum;
     nisi, quia necessus fuit hoc facere, id gaudeo
     propter me hisce aliquid esse eventurum mali.
     nam iamdiu aliquam causam quaerebat senex
     quam ob rem insigne aliquid faceret is: nunc repperit.
     V.vi
     Pythias.
     Numquam edepol quicquam iamdiu quod magis vellem evenire
     mi evenit quam quod modo senex intro ad nos venit errans.
     mihi solae ridiculo fuit quae quid timeret scibam.
     Parmeno.
     quid hoc autemst?
     Pythias.
                                 nunc id prodeo ut conveniam Parmenonem.
     sed ubi obsecro est?
     Parmeno.
                                     me quaerit haec.
     Pythias.
                                                               atque eccum video: adibo.
     Parmeno.
     quid est, inepta? quid tibi vis? quid rides? pergin?
     Pythias.
                                                                                perii:
     defessa iam sum misera te ridendo.
     Parmeno.
                                                         quid ita?
     Pythias.
                                                                        rogitas?
     numquam pol hominem stultiorem vidi nec videbo. ah
     non possum satis narrare quos ludos praebueris intus
     de sene quem fecisti ingredi pulsantem uti senes solent.
     at etiam primo callidum et disertum credidi hominem.
     quid? ilicone credere ea quae dixi oportuit te?
     an paenitebat flagiti, te auctore quod fecisset
     adulescens, ni miserum insuper etiam patri indicares?
     nam quid illi credis animi tum fuisse, ubi vestem vidit
     illam esse eum indutum pater? quid est? iam scis te perisse?
     Parmeno.
     ehem quid dixti, pessuma? an mentita es? etiam rides?
     itan lepidum tibi visumst, scelus, nos inridere?
     Pythias.
                                                                         nimium.
     Parmeno.
     siquidem istuc inpune habueris . . !
     Pythias.
                                                       verum?
     Parmeno.
                                                                    reddam hercle.
     Pythias.
                                                                                             credo:
     sed in diem istuc, Parmeno, est fortasse quod minare.
     tu iam pendebis qui stultum adulescentulum nobilitas
     flagitiis et eundem indicas: uterque in te exempla edent.
     Parmeno.
     nullus sum.
     Pythias.
                      hic pro illo munere tibi honos est habitus: abeo.
     Parmeno.
     egomet meo indicio miser quasi sorex hodie perii.
     V.vii
     Gnatho.
     Quid nunc? qua spe aut quo consilio huc imus? quid coeptas, Thraso?
     Thraso.
     egone? ut Thaidi me dedam et faciam quod iubeat.
     Gnatho.
                                                                               quid est?
     Thraso.
     qui minus quam Hercules servivit Omphalae?
     Gnatho.
                                                                         exemplum placet.
     utinam tibi conmitigari videam sandalio caput!
     sed fores crepuerunt ab ea.
     Thraso.
     perii: quid hoc autemst mali?
     hunc ego numquam videram etiam: quidnam hic properans prosilit?
     V.viii
     Chaerea.
     O populares, ecquis me hodie vivit fortunatior?
     nemo hercle quisquam; nam in me plane di potestatem suam
     omnem ostendere quoi tam subito tot congruerint commoda.
     Parmeno.
     quid hic laetus est?
     Chaerea.
                                 o Parmeno mi, o mearum voluptatum omnium
     inventor inceptor perfector, scis me in quibus sim gaudiis?
     scis Pamphilam meam inventam civem?
     Parmeno.
                                                                 audivi.
     Chaerea.
                                                                            scis sponsam mihi?
     Parmeno.
     bene, ita me di ament, factum.
     Gnatho.
                                                audin tu, hic quid ait?
     Chaerea.
                                                                                tum autem Phaedriae
     meo fratri gaudeo esse amorem omnem in tranquillo: unast domus;
     Thais patri se commendavit, in clientelam et fidem
     nobis dedit se.
     Parmeno.
                           fratris igitur Thais totast?
     Chaerea.
     scilicet.
     Parmeno.
     iam hoc aliud est quod gaudeamus: miles pelletur foras.
     Chaerea.
     tu frater ubi ubi est fac quam primum haec audiat.
     Parmeno.
                                                                                visam domum.--
     Thraso.
     numquid, Gnatho, tu dubitas quin ego nunc perpetuo perierim?
     Gnatho.
     sine dubio opinor.
     Chaerea.
                                quid commemorem primum aut laudem maxume?
     illumne qui mihi dedit consilium ut facerem, an me qui id ausus sim
     incipere, an fortunam conlaudem quae gubernatrix fuit,
     quae tot res tantas tam opportune in unum conclusit diem,
     an mei patris festivitatem et facilitatem? o Iuppiter,
     serva obsecro haec bona nobis!
     V.ix
     Phaedria.
                                                   Di vostram fidem, incredibilia
     Parmeno modo quae narravit. sed ubist frater?
     Chaerea.
                                                                         praesto adest.
     Phaedria.
     gaudeo.
     Chaerea.
                  satis credo. nil est Thaide hac, frater, tua
     dignius quod ametur: ita nostrae omnist fautrix familiae.
     Phaedria.
                                                                                     hui
     mihi illam laudas?
     Thraso.
                                perii, quanto minus spei est tanto magis amo.
     obsecro, Gnatho, in te spes est.
     Gnatho.
                                                   quid vis faciam?
     Thraso.
                                                                             perfice hoc
     precibus pretio ut haeream in parte aliqua tandem apud Thaidem.
     Gnatho.
     difficilest.
     Thraso.
                    siquid conlubitum, novi te. hoc si feceris,
     quodvis donum praemium a me optato: id optatum auferes.
     Gnatho.
     itane?
     Thraso.
              sic erit.
     Gnatho.
                          si efficio hoc, postulo ut mihi tua domus
     te praesente absente pateat, invocato ut sit locus
     semper.
     Thraso.
                 do fidem futurum.
     Gnatho.
                                            adcingar.
     Phaedria.
                                                          quem ego hic audio?
     o Thraso.
     Thraso.
                   salvete.
     Phaedria.
                                tu fortasse quae facta hic sient
     nescis.
     Thraso.
               scio.
     Phaedria.
                       quor te ergo in his ego conspicor regionibus?
     Thraso.
     vobis fretus.
     Phaedria.
                       scin quam fretus? miles, edico tibi,
     si te in platea offendero hac post umquam, quod dicas mihi
     "alium quaerebam, iter hac habui": periisti.
     Gnatho.
                                                                   heia haud sic decet.
     Phaedria.
     dictumst.
     Thraso.
                   non cognosco vostrum tam superbum . .
     Phaedria.
                                                                              sic ago.
     Gnatho.
     prius audite paucis: quod quom dixero, si placuerit,
     facitote.
     Chaerea.
                  audiamus.
     Gnatho.
                                   tu concede paullum istuc, Thraso.
     principio ego vos ambos credere hoc mihi vehementer velim,
     me huius quidquid facio id facere maxume causa mea;
     verum si idem vobis prodest, vos non facere inscitiast.
     Phaedria.
     quid id est?
     Gnatho.
                      militem rivalem ego recipiundum censeo.
     Phaedria.
                                                                                  hem
     recipiundum?
     Gnatho.
                         cogita modo: tu hercle cum illa, Phaedria,
     ut lubenter vivis (etenim bene lubenter victitas),
     quod des paullumst et necessest multum accipere Thaidem.
     ut tuo amori suppeditare possit sine sumptu tuo ad
     omnia haec, magis opportunus nec magis ex usu tuo
     nemost. principio et habet quod det et dat nemo largius.
     fatuos est, insulsus tardus, stertit noctes et dies:
     neque istum metuas ne amet mulier: facile pellas ubi velis.
     Chaerea.
     quid agimus?
     Gnatho.
                         praeterea hoc etiam, quod ego vel primum puto,
     accipit homo nemo melius prorsus neque prolixius.
     Chaerea.
     mirum ni illoc homine quoquo pacto opust.
     Phaedria.
                                                                    idem ego arbitror.
     Gnatho.
     recte facitis. unum etiam hoc vos oro, ut me in vostrum gregem
     recipiatis: satis diu hoc iam saxum vorso.
     Phaedria.
                                                                recipimus.
     Chaerea.
     ac lubenter.
     Gnatho.
                        at ego pro istoc, Phaedria et tu Chaerea,
     hunc comedendum vobis propino et deridendum.
     Chaerea.
                                                                             placet.
     Phaedria.
     dignus est.
     Gnatho.
                     Thraso, ubi vis accede.
     Thais.
                                                       obsecro te, quid agimus?
     Gnatho.
     quid? isti te ignorabant: postquam is mores ostendi tuos
     et conlaudavi secundum facta et virtutes tuas,
     impetravi.
     Thraso.
                      bene fecisti: gratiam habeo maxumam.
     numquam etiam fui usquam quin me omnes amarent plurimum.
     Gnatho.
     dixin ego in hoc esse vobis Atticam elegantiam?
     Phaedria.
     nil praeter promissum est. ite hac.
     Cantor.
     vos valete et plaudite!

     FELICITER
 
 
 
JULIAN OF NORWICH, HER SHOWING OF LOVE AND ITS CONTEXTS ©1997-2024 JULIA BOLTON HOLLOWAY  || JULIAN OF NORWICH  || SHOWING OF LOVE || HER TEXTS || HER SELF || ABOUT HER TEXTS || BEFORE JULIAN || HER CONTEMPORARIES || AFTER JULIAN || JULIAN IN OUR TIME ||  ST BIRGITTA OF SWEDEN  ||  BIBLE AND WOMEN || EQUALLY IN GOD'S IMAGE  || MIRROR OF SAINTS || BENEDICTINISM|| THE CLOISTER || ITS SCRIPTORIUM  || AMHERST MANUSCRIPT || PRAYER|| CATALOGUE AND PORTFOLIO (HANDCRAFTS, BOOKS ) || BOOK REVIEWS || BIBLIOGRAPHY ||

To donate to the restoration by Roma of Florence's formerly abandoned English Cemetery and to its Library click on our Aureo Anello Associazione:'s PayPal button:   THANKYOU!